Geçtiğimiz hafta yayınlanan Mac OS X 10.6.8 ile, Mac işletim sistemi de SSD’lerin çok daha optimize bir performans gösterebilmesini sağlayan “TRIM” komutunu kullanır hale geldi. Peki bu bizim için ne anlam ifade ediyor?
SSD’lerin sistem performansına ve kullanıcı deneyimine olumlu etkisini önce geçtiğimiz Ekim ayındaki MacBook Air lansmanıyla birlikte, sonra da şubat ayının sonunda piyasaya sürülen yeni MacBook Pro modelleriyle de çok net bir şekilde Mac dünyasında hissetmiştik.
Peki TRIM komutu nedir? Nerden çıktı? Ne işe yarıyor? Ve bize ne kazandırıyor?
Disk Tipleri
TRIM’e geçmeden önce kısaca disk tiplerini tanıtmakta fayda var diye düşünüyorum. 2 tip diskten bahsediyoruz bu yazımızda:
- Hard Disk Drive (HDD)
- Solid State Drive (SSD)
Hard Disk Drive (HDD)
HDD’ler, içerisinde mekanik ve hareketli parçalar bulunduran, optik disk olarak da tabir edilen disklerdir. Veriler, diskin içerisindeki plakalarda manyetik olarak tutulur. Ve bu plakaların okunması için bir motorun bu plakaları döndürmesi gerekir. Bu diskler şu anda en ucuz ve en çok kullanılan disklerdir.
Ancak hareketli parçalarının olması, hareket halindeyken kullanılmalarını zorlaştırırken, kolay bozulma riskini de beraberinde getiriyor. Ayrıca sürekli dönen bu plakalar diskin ısınmasına da sebep oluyor.
Solid State Drive (SSD)
SSD’ler ise “yeni teknoloji” olarak adlandırabileceğimiz, içerisinde hareketli parçalar barındırmayan disklerdir. Bunlara aslında hepimizin kullandığı “flaş disk” olarak adlandırabileceğimiz diskler de diyebiliriz.
Oldukça hızlı okuma-yazma hızları olan bu diskler, içerisinde hareketli parça da olmadığı için çok daha az ısınıyorlar ve daha az soğutmaya ihtiyaç duyuyorlar. Bu da elbette pil ömrünün iyileşmesi anlamına geliyor 🙂 Aynı sebeple, darbeye karşı da çok daha dayanıklı olan SSD’lerin kötü yanı ise ne yazık ki hala çok pahalı olmaları 🙂
Şimdiden kullanıcıların tanışmaya başladığı SSD’ler, önümüzdeki dönemde fiyatların daha da aşağıya düşmesiyle, özellikle hızlı ve hafif dizüstü bilgisayar isteyenler için tercih sebebi olacaktır diyebiliriz. 🙂
TRIM
Gelelim TRIM’e… Disklerimizde bir çok veri tutuluyor. Yeni veriler yazılıyor, bazıları siliniyor. Yeniden yazılıyor, siliniyor ve bu işlem sürekli olarak devam ediyor.
HDD’lerde, “diskteki verilerin üzerine” yazma işlemi, “boş yerlere” yazmak kadar kolay ve basitken, SSD’lerin teknolojisi sebebiyle, bu işlem SSD’lerde boş yerlere yazmaktan daha fazla zaman alıyor. Bu da SSD’lerin “verinin üzerine yazma” performansını olumsuz yönde etkiliyor.
Özetle, SSD’lerde boş yerlere yazmak çok kolayken, daha önce yazılmış bazı yerlerin üzerine yazmak biraz yavaş gerçekleşiyor.
Ancak TRIM komutunu destekleyen bir işletim sayesinde, SSD’lerdeki bu teknik sıkıntıya bir çözüm üretiyor ve okuma-yazma performansını yükseltiyor.
Çok daha teknik bir anlatım için Wikipedia’daki TRIM yazısına göz atabilirsiniz.
Mac OS X ve TRIM
Mac’lerimizde de, SSD teknolojisini iyiden iyiye hissetmeye başladığımız şu günlerde Lion’ın TRIM’i destekleyen bir şekilde bizlerle buluşacak olmasına ek olarak, Snow Leopard’ın da 10.6.8 ile TRIM’i destekliyor olması önemli bir gelişme.
Önümüzdeki haftalarda açıklanması beklenen yeni MacBook Air’lerle birlikte, ilerleyen dönemlerde de MacBook ve MacBook Pro kullanıcılarının da SSD’yi daha fazla tercih etmesi, bu konunun önemini daha da arttırıyor elbette.
Apple, SSD teknolojisine (daha doğru bir teknik ifadeyle, NAND-flaş bellek teknolojisine) en çok yatırım yapan ve bu konuda iddialı şirketlerden bir tanesi ve hatta dünyadaki en büyük NAND-flaş bellek tüketicilerinden bir tanesi (iPhone, iPod, iPad, MacBook Air vb…). Bu sebeple, önümüzdeki dönemde de bu konumunu çok daha iyi kullanacak gibi görünüyor… 🙂
Peki siz SSD’ler konusunda ne düşünüyorsunuz? Anketimize katılarak görüşlerinizi paylaşırsanız bizi çok mutlu edersiniz… 🙂
[polldaddy poll=”5190600″]
ocz vertex 2 120 gb SSD aldım macbook proma taktım ama Trim desteği falan yok Snow leopard 10.6.8 de, okuduğum farklı yazılarda Apple trim desteğini sadece kendi SSD ler için verdiğini şaşkınlıkla öğrendim bu doğrumudur?.yani Apple dışındaki SSD ler trim desteğinden faydalanamıyacakmıdır?..LİON işletim sistemide buna bir çözüm olamayıcak o zaman bu durumda,Bu konuya bir açıklık getirirseniz çok sevinirim..saygılarımla…
Apple TRIM desteğini sonradan eklenen SSD’ler için otomatik olarak aktif etmiyor. Bu sebeple SSD’miz olsa bile bu özelliği kullanamıyor olabiliriz.
TRIM özelliğini aktifleyen birkaç uygulama var. Ancak SSD sahibi olmadığım için deneme imkanım olmadı, bu yüzden de önermiyorum.
Fakat şu sayfalara göz atabilirsiniz:
http://www.groths.org/?page_id=322
http://www.downloadcrew.com/article/21037-trim_support_enabler
Eğer bunlara rağmen TRIM desteği alamıyorsanız diskinizin TRIM’i desteklediğinden emin olmalısınız.
NOT: Bu iki uygulamayı da kullanmadım ve resmi bir yerden onaylı değiller. Bu sebeple bilgisayarınıza ya da diskinizdeki bilgilere gelebilecek tüm zararların bilincinde olarak kullanmanızı tavsiye ediyorum. Ayrıca denemeden önce mutlaka yedek almanızı öneriyorum.
Göktuğ bey cevabınız için teşekkür ederim öncelikle, bahsettiğiniz Trim uygulamalrını daha önce kullandım ve trim desteği veriyor ancak daha önce kullandığım SSD bu uygulamalrdan ötürü mü arıza yaptı tam bilemiyorum ama diskin yarısı 1 ay içinde kullanılmaz hale geldi ve yenisi ile değiştirmek zorunda kaldım şimdi bu yeni SSD ye herhangi bir Trim desteği uygulaması yüklemedim ve bu şekilde kullanıyorum 2 haftadır ancak buda ufak tefek eski arızaya benzer saçmalıklar yapmaya başladı takılmalar ve bekletmeler gibi ,yani kısacası tadı yok SSD nin şimdilik benim için hayal kırıklığı oldu diyebilirim bu arızalrdan ötürü,LİON u Trim desteği için sabırsızlıkla bekliyordum ancak onda da yine kendi SSD leri dışında Trim desteği olmayacağı konuşuluyor buda sıkıntı verici bir durum açıkcası 🙁
Diskinizde daha önce donanımsal bir problem olmuş anladığım kadarıyla. Değiştirdikten sonra yeni diskinizi kontrol ettiniz mi? Benzer bir problem yaşıyorsanız diskin kendisinden de kaynaklanma ihtimali olabilir.
SSD’lerde bahsettiğiniz şekilde bir sıkıntı yaşamadan çalışıyor olmanız gerekiyor.
Göktuğ Bey 5 ay sonra tekrar merhaba, 2.nci SSD de maalesef işletim sistemini LEON olarak değiştirmeme rağmen aynı sorunlar oldu (takılma, uzun düşünme zamanaları,ve tepki vermeme gibi) bu nedenle SSD’yi çıkartıp seagate 500 GB hibrid modeli bir harddisk taktım şimdi sorunsuz kullanıyorum.Kısacası TRİM desteği olmadan SSD’ler macbook pro için tam bir fiyaskodur diye düşünüyorum tabiiki kendi desteklediği SSD leri denemediğim için bir şey diyemiyorum..Cihazımda donanımsal bir arıza olsa kendi HD ve taktığım yeni HD dede aynı sorunları yaşardım buradan da böyle bir sorunum olmadığı kanaaatine varıyorum..Saygılar
Paylaşımınız için teşekkürler. Eminim bu konu önümüzdeki dönemde daha da hareketlenecek. SSD’ler konusunda hala net olmayan noktalar var gibi görünüyor… Selamlar.
Merhabalar,
Macbook pro 2011için Apple dan 2.5 inc orjinal SSD almak mümkün mü.
Yetkili servislere danışabilirsiniz.
SSD kesinlikle çok hızlı gelişen iyi bir teknoloji, tam emin olamadım ama yeni macbook air mı çıkacak dediniz?
Resmi bir açıklama yok elbette. Ancak bu ay içerisinde, hatta bu hafta çıkması bekleniyor yeni MacBook Air’in…
Merhaba…
SSD’lerde şimdi sata 3 destekli ürünler çıkarılıyor. Mid-2010 model Macbook Pro sahibiyim. Araştırdım, ancak tam yeterli bilgiye vakıf olamadım; Sata 3 SSD satan yabancı bir firma (OWC-other world computing) bu yeni SSD’lerin mid-2010 model macbook pro’larda da tam performans ile kullanılabileceğini söylüyor. Oysa pek çok forumda, mid-2010 model macbook pro’ların sata 3 desteği olmadığı konuşuluyor… Kararsız kaldım; bir SSD satın almak istiyorum. Fiyatları karşılaştırınca yurt dışından alacağım sata 3 destekli SSD, Türkiye’de satılan sata 2 destekli SSD’den neredeyse ucuza geliyor. Doğru bilgi nedir acaba? Teşekkürler 🙂
Serdar Bey Merhabalar,
Bildiğim kadarıyla mid-2010 MacBook Pro modelleri SATA 3 destekli değil. Ancak SATA teknolojisi geriye uyumlu olduğu için, yurt dışından satın alıp takacağınız SATA 3 disk, SATA 2 performansı ile çalışacak ve sorun çıkartmayacaktır.
kardeşim bu ne bellek kartları hsar oranı yüksek
Iyi gunler ,
Benim 13.3 inc i5 , 128 gb ssd olan Macbook Air’im var.
Ben SSD harddiscimi yukseltmek istiyorum,Macbook Air , piyasada satilan 2.5 inc boyutlu standart SSD mi kullaniyor?
Bir arkadasimdan duydum , Air’ler 1.8 inc ozel SSD ler kullaniyormus , bu acaba dogru mu .
Acil yardiminizi rica ediyorum.
Saygilarimla.
MacBook Air’lerdeki SSD’ler çok daha farklı, direkt olarak çip şeklinde takılıyor. Bu yüzden yetkili bir servise danışmanızı öneriyorum. Şurada bir değişim videosu var merak edip göz atmak isterseniz: http://www.youtube.com/watch?v=bXduNwhSu6g
merhaba Göktuğ Bey,
2012 serisi mac mini kullanıyorum ssd taktırmak istiyorum hangi marka model almak konusunda yardım istiyorum. sizden ricam hangisini önerirsiniz? teşekkürler.
Benim önerim yetkili bir teknik servise danışmanız olur Yusuf Bey.