Geceleri ekranlardan çıkan ışığın mavi tonlarda olduğunu hiç farkettiniz mi? TV, bilgisayar, cep telefonları ya da tabletlerin ekranlarından yüzümüze gelen ışıkta genellikle hafif bir mavilik vardır. Bu mavilik gün ışığında ekranın çok daha iyi görünmesini sağlıyorken, geceleri gözlerimizi yoran bir hale geliyor. Hele bir de geceleri uzun saatler ekran başında kalıyorsak, vah o gözlerimizin haline… Ancak f.lux adlı küçük bir uygulama bu konuda bize basit bir çözüm sunuyor.

f.lux ne işe yarıyor?

f.lux, günün saatine bağlı olarak ekranımızın “renk sıcaklığını” ayarlıyor. Böylece gözlerimizin daha az yorulmasını sağlıyor.

Nasıl yani?

f.lux’ın web sitesindeki tanımı ve örneği tam olarak paylaşmak gerekirse şöyle diyebiliriz:

Geceleri cep telefonu ile mesaj yazan kişilerin yüzlerindeki hafif ürkütücü mavimsi parlaklığı fark ettiniz mi?

Ya da sabah kalktığınızda aklınıza gelen parlak fikri yazmak için bilgisayarı ya da iPhone’unuzu açtığınızda ekranın parlaklığıdan dolayı rahatsız olduğunuz mu?

Gün içerisinde bilgisayarınızın ekranı iyi görünür. Çünkü ekranlar “güneş gibi” görülebilmesi için tasarlanmıştır. Ancak geceleri ise “güneş gibi” görünen bir şeye bakmamalısınız.

Biraz kafa karıştırıcı olsa da hepimizin yaşadığı ya da dikkatini çeken bir konu bu aslında. Ekranların parlaklığı ile alakalı olmayan, “renk sıcaklığı” ile ilgili bir konuda f.lux bir şeyler yapıyor.

Özetle, ekranımızın renklerini, odamızın içerisindeki renklerle uyumlu hale getiriyor. 🙂

f.lux aktiften (hafif turuncumsu bir ekran):

f.lux aktif değilken (hafif mavimsi bir ekran):

Başta biraz tuhaf gelse de, inanın gözler alışınca ekranın normal hali geceleri rahatsız eder hale geliyor… 🙂

“Renk Sıcaklığı” nedir?

Renk Sıcaklığı ile ilgili detaylara pek girmeyeceğim. Ancak özetle kendi anladığım kadarıyla şu bilgiyi paylaşmak yeterli olur sanırım:

Her ışık kaynağı, Kelvin cinsinden bir değeri olan renk sıcaklığına sahiptir. Örneğin:

• yanan bir kibrit 1.700 Kelvin
• mum 1.850 K
• standart bir ampul 2.700 K civarında
• ay ışığı 4.100 K
• gün ışığı ise 5.500-6.000 K arasındadır.
• Bilgisayar ekranları ise 6.500 K civarında bir renk sıcaklığı sunar.

Uzman olmadığım için bu konudaki bilgileri Wikipedia’daki “color temperature” yazısından aldım. Ancak eminim bu konularda uzman olan arkadaşlar daha iyi açıklayabilirler.

Peki f.lux ne yapıyor?

f.lux, bu değerleri dikkate alarak, gün içerisinde ekranımızın renk sıcaklığını otomatik olarak ayarlıyor. Yani gündüz saatlerinde daha parlak ve mavimsi bir ekrana sahipken, güneşin batması ve havanın kararmasıyla birlikte (evimizdeki ışıklandırmaya da uygun olarak) bize daha düşük Kelvin değerine, dolayısıyla turuncu tonlara sahip bir ekran sunuyor.

Bu da gözlerimizin daha az yorulmasını ve daha sağlıklı bir ekrana bakmamızı sağlıyor.

f.lux nasıl çalışıyor?

f.lux’ı indirmek için kendi web sitesindeki “Download f.lux” butonuna tıklıyor ve uygulamayı indiriyoruz.

Uygulamayı sürükleyip “Uygulamalar” klasörümüz içerisine bırakıyoruz ve çift tıklayarak çalıştırıyoruz.

Uygulama ilk çalıştığında konumumuzu kullanmak istiyor. Ve biz onay verdikten sonra konumumuzu tespit ederek güneşin batış saatine göre hemen bir ayarlama yapıyor.

Ekranımız bu aşamada turunculaşmaya başlıyor. 🙂 İlk başta şaşıracağınızı ve belki de tuhaf karşılayacağınızı tahmin ediyorum. Çünkü uygulamayı ilk kullandığımda ben hiç beğenmemiştim. 🙂

Ancak bir süre bu şekilde kullandıktan sonra uygulamayı kapattığımızda gözlerimiz ekranın yeniden mavileşen rengine uyum sağlamakta zorlanıyor ve rahatsız oluyor.

Uygulamanın ayarları ya da tercihleri var mı?

Ufak da olsa uygulamanın bir tercih penceresi mevcut. Menü çubuğuna yerleşen uygulama ikonuna tıkladıktan sonra “Pereferences”ı seçerek bu pencereye erişebiliyoruz. Burada uygulamanın geceleri ve gündüzleri ekranımızı hangi renk sıcaklığında tutacağını seçebiliyoruz.

Evde kullandığımız ışıklandırmanın renk sıcaklığına göre gece aydınlatmasının nasıl olacağını da yine menüden seçmek mümkün:

• Candle (Mum)
• Tungsten (Klasik, bildiğimiz telli ampul)
• Halogen (Halojen lamba)
• Fluorescent (floresan)
• Daylight (Gün ışığı)

Ekranın parlaklığını düşürüyorum. Yine de f.lux’a ihtiyacım var mı?

f.lux’ın yaptığı şey parlaklık ile pek ilgili değil aslında. Bu yüzden yapılan işlem tam olarak aynı olmuyor. En güzeli ise, ücretsiz olan bu uygulamayı yükleyip en azından bir 10-15 dakika deneyip kararı kendiniz vermeniz… 🙂

f.lux gerçekten faydalı mı? Zararı var mı?

f.lux’ın işe yarayıp yaramadığına en iyi kullanan kişi karar verebilir aslında. Bazıları birkaç saatlik kullanımdan sonra geceleri normal ekrana bakmakta bile zorlanırken, bazıları ise gereksiz buluyor. 🙂

f.lux ise mavi ışığın uyku üzerinde negatif etki yarattığına dair akademik makalelerden oluşan bir sayfa ile neden başarılı olduğunu anlatıyor.

Yukarıda da söylediğim gibi, f.lux ilk başta biraz tuhaf gelse de, gözlerimiz alıştıktan sonra ekranın normal hali geceleri bizi rahatsız eder hale geliyor…

Renk konusunda hassas işlerle mi uğraşıyorsunuz? Aman dikkat! 🙂

Ancak elbette dikkatli olmakta fayda var. Eğer renkler konusunda hassas bir işiniz varsa, Photoshop ya da Pixelmator gibi uygulamalarla haşır neşirseniz bu uygulama sizin hata yapmanıza sebep olabilir. 🙂

Bu yüzden en azından bu gibi uygulamalar ya da hassas işlerle uğraşacağımız zaman uygulamanın menü çubuğundaki ikonuna tıkladıktan sonra “Disable for an hour” (Bir saatliğine devre dışı bırak) seçeneğini seçmekte fayda var. 🙂

f.lux’ı denemeye karar verdim. Ücretli mi? Nereden indirebilirim?

f.lux tamamen ücretsiz, sadece birkaç MB’lık bir uygulama! 🙂 f.lux’ı kendi web sitesinden kolayca tek tıklama ile indirebiliyor ve saniyeler içerisinde kullanmaya başlayabiliyoruz…

Değerlendirme

Açıkçası birkaç ay önce f.lux’ı kullanmış, ancak daha sonra unutmuştum. Yakın zamanda bir yazıda görüp hatırlayınca yeniden yükledim ve şu anda da kullanıyorum. Ben f.lux’ın yaptığı işten gayet memnunum, ve özellikle ekran başında geceleri çok zaman geçiren kişilerin denemesini öneriyorum. Gözlere ve uyku sorunu çekenlerin işine yarayabilecek bir uygulama f.lux.

Bu yazıyı yazarken aklıma bir yerlerden duymuş olduğum “tamamen karanlıkta televizyon izlemek gözlere zararlı, az da olsa bir ışık açın evde mutlaka” sözü geldi. Ancak f.lux’ın çalışma mantığı ile direkt alakalı mı emin olamadığım için uzman bir yorum yapmam mümkün değil. 

Fakat ne olursa olsun, gözler bizim gözlerimiz, hangi ışıkta nasıl rahat ediyorsak, kendimizi nasıl daha az yorgun hissediyorsak o şekilde çalışmakta fayda var diye düşünüyorum. 🙂

Siz kullanıyor musunuz, ya da deneyebildiniz mi? f.lux hakkındaki yorumlarınızı, ve hatta bu konularda deneyimliyseniz bizimle bilgilerinizi paylaşabilirseniz çok memnun oluruz… 🙂