Daha önce iPhone’un pil sağlığı için dikkat edilmesi gereken önemli noktaları sizlerle paylaşmış, iPhone’un pil ömrü ile pil kullanım ömrü arasındaki farka değinmiş ve iPhone’un pil ömrü için dikkat edilmesi gerekenleri bir bir sıralamıştık.
[bkz url=https://www.sihirlielma.com/2018/07/15/iphone-pil-sagligi-icin-dikkat-edilmesi-gerekenler/]
Bugün ise, iPhone’un pil kullanım ömrünü olumsuz etkileyen, yani iPhone’un pilini öldüren üç kötü alışkanlığa değineceğiz.
iPhone’un Pilini Öldüren 3 Kötü Alışkanlık
Kötü Alışkanlık 1: Gece Şarjı
iPhone’unuzu gece yatmadan güç adaptörüne bağlayarak şarj ediyorsanız gelin şarj seviyesinin yüzde 100’e ulaştıktan sonra neler olduğuna daha yakından bakalım.
iPhone’da kullanılan lityum iyon piller üç ana bileşenden oluşur: katot, anot ve elektrolit. Elektronlar (negatif iyonlar), şarj ve deşarj sırasında elektrolit boyunca katot (pozitif elektrot) ve anot (negatif elektrot) arasında hareket eder. Özellikle şarj sırasında, elektronlar katottan anoda doğru hareket eder. Bu işlem sırasında, batarya güç adaptöründen alabileceği en yüksek (ve en güvenli) voltaj seviyesinde iletişim kurar. Bu, başlangıç şarj seviyesini belirler.
Battery University tarafından paylaşılan yukarıdaki videoda da görüleceği gibi, ilk aşamada kabul edilen miktara ulaşılana kadar voltaj yükselir. Voltaj yükselirken, pil sabit bir hız için en yüksek seviyede akıma başlar. Voltaj sınırına ulaşana kadar, bu akım oranı azalmaz. Bu parametreler tipik olarak yüzde 50’ye kadar olan şarj seviyesi için geçerlidir ve bu durum, şarjın ne kadar hızlı gerçekleştiğinin temel dayanağıdır.
İkinci aşamada, voltaj üst limitine yaklaşıldığında ve doyum yüküne geçtiğinde, voltaj artışı daha yavaş olur. Bu sefer, akım pile azalan bir oranda akmaya başlar. İkinci aşama, akımın hızının yüzde 3’den az olduğu, voltajın sınıra ulaştığı ve pilin tam şarj edildiği zamanda sona erer. Bu sırada voltaj düşer ve şarj durur.
Hızlı şarj veya standart şarjda, iPhone’un lityum iyon pilleri için bu aşama sekiz saatten önce tamamlanır. iPhone’lar her zaman internete bağlı ve sistem etkin olduğundan dolayı, şarj olurken ekranı kapalı olsa bile pil tüketimi devam eder. iPhone’unuz güç adaptörüne bağlıyken, şarj seviyesini yüzde 100’de tutmak için güç adaptörünüz ile pilin bağlantısı kesilir.
Pil serviyesi düşmeye başladığında güç adaptörü voltajı artıracak ve şarj süreci yeniden başlayacaktır. Tam şarj seviyesine yeniden ulaşıldığında, sistem yeniden şarj işlemini sonlandıracak ve voltajı azaltacak.
Lityum iyon pillerin şarj olma yapısından dolayı, gece şarjı tavsiye edilmemektedir. Fark etmiş olabileceğiniz gibi, şarj sırasında iPhone’unuzun pili ısınabilir. Bu ısı, lityum iyon pillerin kriptonitidir ve pili zorlayarak depolayabileceği maksimum enerji miktarını azaltılması sırasında oluşur ve bu sırada iPhone’ların pil kapasitesi düşebilir ve daha kötüsü patlaması söz konusu olabilir.
Pilin sıcaklığı, endişe verici düzeylere çıkabilir. Battery University, bunu, pilleri bir yıl boyunca aynı sıcaklıkta tutarak çeşitli sıcaklıklarda saklayarak kanıtlamaya çalıştı. 25°C’de tutulan pilin bir yıl sonra kapasitesinin yüzde 20 azaldığı ortaya konuldu. Bir başka testte pil, 40°C’de bir yıl boyunca saklandı ve pil ömrünün yüzde 35 azaldığı görüldü.
Örnek olması adına, hızlı şarj sırasında pilin sıcaklığının 45 santigrat dereceye kadar çıkabilir.
Ek olarak, gece boyunca şarj edilen bir pilin kapasitesinin de yıl boyunca yüzde 4-5 oranında azalacağının altını çizelim.
Kötü Alışkanlık 2: Pili Kuru Çalıştırma
Birçoğumuz, iPhone’umuzun şarj seviyesinin yüzde 20’nin altına düşmeden şarj ederiz ancak şarj seviyesini en sonuna kadar zorlayarak kullandığımız zamanlar olabiliyor. Bu, pil kullanım ömrünü öldüren bir başka kötü alışkanlıktır.
Lityum iyon pillerin bellek efekti olarak bilinen bir yapısı olduğu sık sık dile getirilir. Pilin, kısıtlanmış çevrimi hatırladığı, pil kapasitesini buna bağlı olarak azalttığı ve kaybedilen kapasitenin geri kazanılması için pilin tamamen boşaltılması (yüzde 100’den yüzde 0’a) gerektiği gibi.
Bu kesinlikle yanlış bir görüş ve bilgidir. Bellek efekti olarak bilinen özellik, eski dizüstü bilgisayarda bulunan ve farklı bir pil türü olan nikel kadmiyum pillerde bulunur. Lityum iyon piller için böyle bir özellik söz konusu değildir. Lityum iyon pilin tamamen boşaltılıp yeniden tam şarj edilmesi pile fayda sağlamaz, aksine pil kullanım ömrünü olumsuz yönde etkiler.
Bir pili tamamen boşalttığınız zaman, katodun mekanik bozulma olasılığını artırırsınız. Bu meydana gelirse, enerjiyi depolayabilme özelliği tehlikeye girer ve iPhone’unuz için daha az pil ömrü kullanılabilir olur.
Ek olarak, pilin şarj seviyesinin yüzde 0’a düşürmesini sağladığınızda, deşarj derinliğini artırırsınız. Deşarj derinliği, bataryanızın boşalma döngülerinin sayısını belirleyen, pilin başlangıç yüzdesi ile biten pil yüzdesi arasındaki farktır. Her pil sonlu sayıda boşaltma döngüsüne sahiptir ve bu sayıdan sonra pil artık şarj olmayı kabul etmeyecektir.
Ortalama olarak, bir lityum iyon pil yaklaşık 300-600 şarj döngüsüne sahiptir. Bununla birlikte, daha küçük derinlik deşarjı kullanarak bu sayıyı artırabilirsiniz. Örneğin, iPhone’un pilinin şarj seviyesi yüzde 40’a ulaştığında tam şarj yaparsanız döngüyü 1.000 ila 3.000 arasına çıkarmanız mümkün.
Kötü Alışkanlık 3: Sahte veya Lisanslı Olmayan Güç Adaptörlerini Kullanma
Bir başka kötü alışkanlık, iPhone’un pilini sahte veya lisanslı olmayan güç adaptörünü kullanarak şarj etmektir.
Lityum iyon pillerin yer aldığı tüm cihazlarda bir dizi zorunlu olarak kullanılan güvenlik önlemi bulunmaktadır. Uluslararası Elektroteknik Komisyonu, bu koruma devrelerinin bir pilde oluşabilecek genel sorunlara karşı korunmak için birkaç koruma önlemine sahip olmasını sağlıyor.
Bununla birlikte, arızalı bir pilin sorumluluğu üreticiye ait olduğu için birçok şirket mevcut olan zorunlu sistemleri yedeklemek için yedek sistemler kullanır. Bu sistemler, şarj ile ilgili tüm parçalar arasındaki iletişime bağlıdır. Bu iletişim sayesinde, sistem herhangi bir arızayı algılayabilir; yüksek akım, yüksek voltaj veya yüksek ısınmayı algılayabilir ve bunu durdurabilir.
Ancak, orijinal veya lisanslı olmayan bir güç adaptörü kullandığınızda bu iletişimin kaybolmasına neden olabilirsiniz. İletişimin sağlanamamasından dolayı yüksek akım, yüksek voltaj veya yüksek ısınma durumları algılanamaz ve birtakım sorunlar meydana gelebilir.
Bu iletişim eksikliği ile aşırı şarj meydana gelir. Bu olduğunda, en iyi senaryo pil kapasitenizin azalmasıdır. Ancak çoğu zaman, aşırı şarj nedeniyle pilin sıcaklığı artar, alev alır ve en kötü senaryo meydana gelir.
Özellikle, hızlı şarj adaptörleri veya kablosuz şarj pedleri için lisanslandırmaya ve orijinalliğe dikkat edilmesi gerekiyor. Bir iPhone’u kablosuz veya hızlı şarj etmek için kullanılacak şarj pedinin veya hızlı şarj adaptörünün Qi lisanslı olmasına dikkat etmek şart.
Gerçekten çok güzel bir yazı olmuş. Battery University’nin yayınladığı bu bilgileri ben de daha önceleri okumuştum. Güzel bir çeviri ile Türkçe olarak sunulması çok faydalı olmuş. Elinize sağlık.
Ben de birkaç cümle ilave etmek isterim. Özellikle hızlı şarj özelliği olan cihazlar aslında %80’e kadar hızlı şarj yapar. IOS bi taraftan pil sıcaklığını ölçerek pil soğuyana kadar verilen gücü 1-2W arasına düşürür ve bu aralıkta şarj yapar. Bundan dolayı pilinizin %80’den sonra dolma süresi uzar. Ben bu süreyi hiç zorlamam. %80-90 arası şarjı bitiririm. Çünkü >80% üzeri şarj, pili strese sokar ve bozulmayı arttırır. Aynı şekilde <20% altı değerlere zorlamak ta pili zorlar. Zira IOS minimun güç kullanımında iken bile sabit bir güç çekmeye çalışır. Ancak pil <20% altına düştüğünde istenen bu gücü vermekte zorlanır. Daha da zorlarsanız iPhone kendini kapatır. İşte aniden kapanmanın nedeni pili korumaktır aslında. Birçok kişinin düşündüğü gibi pilin veya cihazın bozulması değil. Zaten Low battery mode bu nedenle vardır. Bu düzeylerde pili fazla zorlamamak için backgrounda çalışan birçok acil gerekliliği olmayan işlevi kapatmak. Sonuç olarak şunu söyleyebilirim; pilinizi bir balon gibi düşünün. Çok şişirdiğinizde ya deforme olur veya patlar, çök sönük tuttuğunuzda da buruşur ve yine deforme olur. İşte bu nedenlerle optimal kullanma aralığı %20-80 arası olmalıdır. Ben hem MacBook Pro'mu hemde iPhone'larını hep bu aralıklarda çalıştırıyorum ve her 3 cihazım da yıllık normal kabul edilen %4'lük yıpranma oranı gösteriyor. Macbook promu asla prize takılı kullanmam. Bu cihazlar mobil kullanım için tasarlanmıştır. Keyfini çıkarmak lazım. Ayrıca 18W'lık şarj aletlerini hiç kullanmam. Hem iPhone'un 7'yi hemde iPhone'un 11'i 12W'lık iPad şarj aleti ile şarj ediyorum. Gayet yeterli ve güvenli. Tavsiye ederim.
Sabah bir yorum yazmıştım ancak halen burada göremiyorum.