Yakında yayımlanacak olan Apple in China adlı kitap, 1996 yılında alınan bir kararın nasıl Apple’ı Çin’e bağımlı hale getirdiğini ve bugün şirketin Pekin yönetiminin taleplerine boyun eğmek zorunda kaldığını anlatıyor. Simon & Schuster tarafından mayıs ayında yayımlanması planlanan bu kitap, 200’den fazla eski Apple yöneticisi ve mühendisiyle yapılan röportajlara dayanarak hem tarihsel bir analiz hem de uyarıcı bir hikâye sunuyor.
Apple, Çin pazarına bağımlı hale gelmiş olabilir
Apple’ın Çin ile ilişkisi yıllardır tartışmalı bir konu. Şirketin üretiminin büyük ölçüde tek bir ülkeye bağımlı olması, tedarik zincirinde büyük riskler yaratıyor. Özellikle COVID-19 pandemisinin Çin’den yayılması, Apple’ın üretim kapasitesini ciddi şekilde sekteye uğrattı. Benzer şekilde, doğal afetler veya siyasi çalkantılar da Apple’ın operasyonlarını büyük ölçüde etkileyebilir. Bunun yanında, ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşları, özellikle Trump yönetimiyle birlikte daha da şiddetlendi ve Apple gibi küresel şirketler için sürekli bir belirsizlik yarattı. Ayrıca, Çin’in insan hakları konusundaki sicili Apple’ın itibarını giderek zedeleyen bir faktör haline geldi. Apple, Çin’in katı yasalarına uymak zorunda kalırken, bu yasaların şirketin kendi etik değerleriyle çelişmesi eleştirilere yol açıyor.
Kitap, Apple’ın 1996 yılında iflasın eşiğindeyken aldığı üretimi dışa devretme kararını ve bunun sonucunda şirketin neden Çin’e yöneldiğini anlatıyor. O dönemde Apple, sekiz farklı ülkede üretim yapmayı denemiş ancak ucuz ve yaygın iş gücü vaatleri nedeniyle operasyonlarının neredeyse tamamını Çin’e kaydırmıştı. iPod ve iPhone gibi devrim niteliğindeki ürünler, Apple’ın başarısını artırırken Çinli üreticilerin teknik bilgi, finansman ve gözetim desteğiyle gelişmesine de katkıda bulundu. Bugün ise Çin, Apple’ın desteğiyle kazandığı bu yetkinlikleri Batı’ya karşı bir silah olarak kullanıyor.
Apple Vision Pro, sağlık sektöründe büyük ilgi gördü!
Kitap, Apple’ın “Think Different” (Farklı Düşün) mottosuyla isyancıları ve değişimi teşvik eden bir şirketken, zamanla Çin hükümetinin sessiz ve itaatkâr bir ortağına nasıl dönüştüğünü gözler önüne seriyor. Önceden bağımsız duruşuyla bilinen Apple, şimdi Çin hükümetinin isteklerine boyun eğmek zorunda kalan bir teknoloji devi haline geldi.
Kitap, Walter Isaacson’un Steve Jobs ve Chris Miller’ın Chip War kitaplarını seven okurlar için önerilirken, bazı ünlü iş dünyası yazarları tarafından da övgüyle karşılandı. Oxford Üniversitesi Küresel Tarih Profesörü Peter Frankopan, kitabı “olağanüstü bir hikâye, ustalıkla anlatılmış” olarak değerlendirirken, New York Times en çok satanlar listesinde yer alan Chip War kitabının yazarı Chris Miller ise eseri “derinlemesine araştırılmış, rahatsız edici ve aydınlatıcı” olarak nitelendirdi. Robert D. Kaplan ise kitabı “nesilde bir kez okunabilecek türden” şeklinde yorumladı.
Özellikle Apple’ın Çin ile olan ilişkisini merak edenler ve küresel teknoloji devlerinin siyasi çekişmeler içindeki konumunu anlamak isteyenler için Apple in China, önemli bir okuma olacak gibi görünüyor. Ancak kitabın bir Apple çalışanının elinde görülmesinin pek de olası olmadığı da vurgulanıyor.
